Ιερομόναχος Ιωάσαφ Κοντός εκ Λευκών Πάρου

 

Ι.Μ. Βατοπεδιου (Άγιο Όρος)

Γράφει ο π. Γεώργιος Τριαντάφυλλος

Τελευταία έπεσε στα χέρια μου ένα αξιόλογο βιβλίο,που εξέδωσε η ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους,το οποίο περιέχει σύντομη βιογραφία του οσίου Κυρίλλου Παπαδοπούλου,που καταγόταν από την Μάρπησσα της Πάρου.Βιογράφος του είναι ο λόγιος διδάσκαλος Κωνσταντίνος Κανέλλος.

   Στις σελίδες αυτού του βιβλίου,γίνεται αναφορά και σε μία άλλη εξέχουσα και λησμονημένη μορφή της Πάρου,στον ιερομόναχο Ιωάσαφ Κοντό,που γεννήθηκε στις Λεύκες Πάρου το έτος 1758.

   Ο π.Ιωάσαφ,νεότατος εγκαταστάθηκε στο Άγιο Όρος όπου σπούδασε με μεγάλο ζήλο και ιδιαίτερη επιμέλεια τα ιερά γράμματα και παράλληλα αγωνιζόταν πολύ σκληρά ώστε να εφαρμόσει στην καινούργια του ζωή το θέλημα του Θεού.Το αγιασμένο περιβάλλον του Άθωνα ήταν πολύ κατάλληλο για πνευματικά αγωνίσματα,η διάθεση υπήρχε και το αποτέλεσμα ήταν πολύ θετικό.

Το μοναχικό ιδεώδες ήταν κάτι που του ταίριαζε απόλυτα,τον τραβούσε σαν μαγνήτης και προσπάθησε να ζήσει όσο πιο έντονα γινόταν μέσα στην άσκηση,καλλιεργώντας ταυτόχρονα όλες τις μοναχικές αρετές και ιδιαίτερα τις κορυφαίες που είναι η υπακοή,η παρθενία  και η ακτημοσύνη.

   Ασκήθηκε κατά Θεόν στην Βατοπαιδινή Σκήτη του Αγίου Δημητρίου, προφανώς σε κάποιο από τα είκοσι πέντε κελλιά που διαθέτει.

     Δεν μπόρεσε όμως να μείνει στον ιερό εκείνο τόπο που αγάπησε τόσο πολύ,αλλά αναγκάστηκε να τον εγκαταλείψει παρά την θέλησή του, στερούμενος ταυτόχρονα και την παρηγοριά και ενίσχυση που του προσέφερε η συναναστροφή του με τους αγαπημένους του αδελφούς και συναγωνιστές στα μοναχικά παλαίσματα Αγιορείτες Πατέρες.

   Αιτία ήταν το λεγόμενο κολλυβαδικό ζήτημα,η φοβερή αυτή φιλονικία που ξέσπασε στην Αθωνική Πολιτεία και ανάγκασε πολλούς αγιασμένους μοναχούς και εξέχουσες προσωπικότητες να ξεριζωθούν και να οδηγηθούν έξω από το αγαπημένο τους περιβόλι της Παναγίας,τον τόπο της αφιέρωσης και άσκησής τους.

  Οι μοναχοί αυτοί ονομάστηκαν από τους αντιπάλους τους ειρωνικά «Κολλυβάδες»,επειδή μεταξύ των άλλων,ζητούσαν να επανέλθει η σωστή τάξη της Εκκλησίας μας και να μην τελούνται τα μνημόσυνα την Κυριακή,που είναι ημέρα αναστάσιμη,αλλά το Σάββατο που έχει καθιερωθεί από την αρχαία Παράδοση της Εκκλησίας μας ως ημέρα προσευχής για τους κεκοιμημένους Αδελφούς μας.

   Στην πραγματικότητα,το λεγόμενο Κολλυβαδικό κίνημα,ήταν μια έντονη φωνή κατά της εκκοσμίκευσης που είχε και τότε δυστυχώς επικρατήσει  και υπέρ της επαναφοράς της Εκκλησίας μας στον σωστό τρόπο ζωής,στην αρχαία ζωντανή και αγιασμένη αποστολική της Παράδοση.Γι αυτό έχει πολύ σωστά ονομαστεί « Φιλοκαλικό Κίνημα»,μια ονομασία που ανταποκρίνεται πιστότερα προς τις ιδέες από τις οποίες εμφορούνταν οι θαυμάσιοι αυτοί άνδρες.

  Ο π.Ιωάσαφ διαπνεόταν από τις ιδέες των Κολλυβάδων και αναγκάστηκε για τον λόγο αυτό το έτος 1817 να εγκαταλείψει το Άγιο Όρος,όπως και πολλοί άλλοι που εμφορούνταν από τις ίδιες ιδέες,και να επανέλθει στην ιδιαίτερη Πατρίδα του,το νησί της Πάρου.

   Ο ερχομός του στο νησί μας ήταν μια μεγάλη ευλογία γιατί η παρουσία του στον τόπο μας ήταν ιδιαίτερα ευεργετική και η προσφορά του εξόχως σημαντική.

 Φυσικά και όλοι οι συναγωνιστές του,όπου κατέφυγαν,επέδρασαν πολύ θετικά στη ζωή των κατοίκων και προσέφεραν πολύ σημαντικές και αξιόλογες υπηρεσίες.Με την αναγεννητική τους δράση και σε εκκλησιαστικό και σε εθνικό επίπεδο,ξύπνησαν τις κοιμισμένες συνειδήσεις των υπόδουλων Ελλήνων και δημιούργησαν ασφαλείς προϋποθέσεις επιτυχίας για την επανάσταση του 1821. « Ουδέν κακόν αμιγές καλού !».

   Ο ιερομόναχος Ιωάσαφ Κοντός,όταν επανέκαμψε στην Πάρο,επέλεξε να εγκατασταθεί στην μισοερειπωμένη τότε μικρή Μονή του Αγίου Χαραλάμπους,που βρίσκεται στην τοποθεσία «Δάφνες»,νότια της Παροικιάς,που παλαιότερα ήταν αφιερωμένη στους Αγίους Αναργύρους.Το μοναστηράκι αυτό,το φρόντισε με ιδιαίτερη επιμέλεια και κατέβαλε πολλούς κόπους ώστε να το ανακαινίσει και να το αναδιοργανώσει εκ βάθρων.

    Παράλληλα,μεριμνούσε με ιδιαίτερη πατρική στοργή τόσο για τις πνευματικές όσο και για τις βιοτικές ανάγκες των Μοναζουσών που ασκούνταν στην κοντινή γυναικεία ιερά Μονή Χριστού Δάσους.Ανάμεσα στις μοναχές αυτές,ήταν αφιερωμένες και ασκούνταν εκεί θεοφιλώς και η μητέρα του Ματρώνα και οι αδελφές του Θεοκτίστη,Μαρία και Ευπραξία.

    Στην Μονή Χριστού συνέχισε με ιδιαίτερο ζήλο το ανακαινιστικό έργο του Αγίου Κυρίλλου Παπαδοπούλου απο την Μάρπησσα και έβαλε και ο ίδιος την προσωπική του σφραγίδα ώστε να πάρει την σημερινή της μορφή.

    Όμως ο π. Ιωάσαφ,συνέβαλε πολύ αποτελεσματικά και στην αναγέννηση της Μονής Λογγοβάρδας με το να πείσει τους γνωστούς του ενάρετους και θαυμαστούς Πελοποννήσιους ιερομονάχους Φιλόθεο Γεωργίου και Ιερόθεο Βοσυνιώτη να μην πάνε στην Ικαρία που είχαν προγραμματίσει,αλλά να μείνουν στην Πάρο και να επανδρώσουν την ερειπωμένη σχεδόν τότε Μονή Λογγοβάρδας.Και όχι μόνον έπεισε τους ίδιους αλλά με παρέμβασή του στους Πρόκριτους της Ναούσης κατόρθωσε να αποσπάσει την συγκατάθεσή τους ώστε οι ομόφρονές του Κολλυβάδες Πατέρες να εγκατασταθούν στην Μονή Λογγοβάρδας το έτος 1825 και να γίνουν αιτία για την αναγέννηση και την εκ νέου ακτινοβολία της Μονής.

    Αυτή η φωτισμένη και αγιασμένη μορφή,που καταγόταν από τις Λεύκες της Πάρου,βάδισε με συνέπεια και σταθερότητα τον δρόμο της μοναχικής αφιέρωσης,έγινε με τον τρόπο που έζησε ένας φωτεινός οδοδείκτης τόσο για τους λαϊκούς όσο και για τους μοναχούς και συνετέλεσε πολύ σημαντικά στην πνευματική αναγέννηση του νησιού μας.

  Στάθηκε ένας πολύ μεγάλος ευεργέτης για τον τόπο μας,τον τίμησε με την παρουσία του και άφησε εδώ την τελευταία του πνοή το έτος 1835,μάλλον στο μοναστήρι του Αγίου Χαραλάμπους,γιατί στα αρχεία της Μονής αναφέρεται ως ο τελευταίος μοναχός της.Υπάρχει όμως και κάποια άλλη πληροφορία ότι επανέκαμψε στο Άγιο Όρος και εκεί τελείωσε η ζωή του.

   Ευχής έργο θα ήταν να βρεθούν περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για την εξέχουσα αυτή μορφή του ορθοδόξου μοναχισμού και ακόμη μια φωτογραφία του,ώστε να αποκτήσουμε μια πληρέστερη εικόνα για την προσωπικότητά του.

    Τέτοιες μορφές,σε εποχές ιδιαίτερης πνευματικής ξηρασίας και έντονης ηθικής αποδιοργάνωσης,όπως είναι ατυχώς και η δική μας,αποτελούν ασφαλή καταφύγια για θετικό προβληματισμό και πρώτης τάξης αφορμές για πνευματική ανάταση σε όσους επιδιώκουν την πνευματική τους αφύπνιση κουρασμένοι από την πολύχρονη πορεία τους «εν γη ερήμω, αβάτω και ανύδρω».

   π.Γεώργιος Τριαντάφυλλος